اگر در امر واردات و صادرات فعالیت کرده باشید و یا قصد ورود به این حوزه کاری را دارید بی شک اصطلاح کالای متروکه به گوشتان خورده است.
اگر برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که منظور از کالای متروکه چیست می توان گفت که کالای متروکه کالایی است که پس از ورود به گمرک در مهلت قانونی تعیین شده توسط صاحب کالا ترخیص نشود و یا بنا به هر دلیلی از ترخیص شدن آن جلوگیری گردد.
در چنین شرایطی گمرک در صورت عدم پیگیری صاحب بار به ترخیص کالا در بازه زمانی مشخص شده آن را متروکه اعلام می کند و نسبت به تعیین تکلیف آن از طریق مزایده، فروش یا استرداد به مبدأ اقدام می نماید.
عوامل مختلفی وجود دارند که می توانند منجر به متروکه شدن کالا در گمرک شوند که از جمله مهم ترین آنها می توان به وجود نقص در مدارک، عدم پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و یا وجود مشکلات حقوقی و مالی اشاره کرد.
در ادامه این مطلب قصد داریم به معرفی کامل تری از مفهوم کالای متروکه بپردازیم و دلایل متروکه شدن کالاها، روش های جلوگیری از آن و همچنین نحوه فروش کالاهای متروکه گمرکی را مورد بررسی قرار دهیم.
تعریف کالای متروکه
کالای متروکه یعنی کالایی که پروسه ترخیص آن به دلیل وجود مشکلاتی تکمیل نشده و بعد از گذشت مدت زمان مقرر به صورت بلاتکلیف در گمرک باقی مانده است.
قوانین تصویب شده مربوط به کالای متروکه نیز ممکن است برای هر نوع کالایی متفاوت باشد و بازه زمانی متغیری را برای رفتن به لیست کالاهای متروکه شامل شود.
به طور کلی کالاهای وارد شده به گمرک به روش حمل هوایی به مدت دو ماه از زمان صادر شدن اولین قبض انبار فرصت دارند برای ترخیص اقدام نمایند. برای کالاهای وارد شده از طریق روش حمل زمینی یا حمل دریایی نیز این بازه زمانی مدت چهار ماه در نظر گرفته شده است.
این کالاها در صورت عدم ترخیص کالا از گمرک در لیست کالاهای متروکه قرار گرفته و گمرک مطابق با مقررات مربوطه می تواند با ضبط آنها اقدام به فروش، مزایده و یا سایر موارد اقدام نماید.
لازم به ذکر است امکان درخواست تمدید مهلت برای ترخیص کالای متروکه از گمرک نیز برای تجار و بازرگانان فراهم شده است. بدین صورت که پس از اتمام مهلت اولیه و متروکه شدن کالا، صاحبان آن همچنان می توانند با مراجعه به اداره گمرک برای دریافت فرصت مجدد اقدام کنند.
بر طبق این قانون در گمرک های زمینی و دریایی این مهلت تا چهار ماه و در گمرک های فرودگاهی تا دو ماه قابل تمدید خواهد بود.
دلایل متروکه شدن کالا در گمرک
همان طور که پیش تر اشاره شد هر کالای وارداتی قبل از ورود به کشور باید ابتدا به گمرک منتقل شده و پس از ارائه مدارک و اسناد موردنیاز توسط صاحب کالا، مراحل ترخیص را طی کند.
در این بین کالاهایی هستند که به دلایل مختلفی نمی توانند ترخیص شوند و پس از گذشت از زمان تعیین شده و عدم اقدام به فرآیند ترخیص کالا به عنوان کالاهای متروکه شناخته می شوند.
در چنین شرایطی لازم است که بدانیم این کالاها به چه علتی متروکه اعلام شوند و دلایل اصلی متروکه شدن آنها چیست؟
به طور کلی دلایل متروکه شدن کالا در گمرک عبارت است از:
- عدم پرداخت هزینه های گمرکی
- وجود نقص یا مشکل در اسناد و مدارک گمرکی
- عدم مراجعه صاحب کالا در مهلت قانونی
- اختلافات تجاری و مشکلات ارزی
- ممنوعیت یا محدودیت های قانونی
- عدم هماهنگی در حمل و نقل و ترانزیت
در ادامه مطلب درباره هر یک از این موارد توضیح داده خواهد شد.
۱. عدم پرداخت هزینه های گمرکی
یکی از رایج ترین دلایل متروکه شدن کالا در گمرک عدم پرداخت هزینه های گمرکی، مالیات ها یا عوارض مورد نیاز برای ترخیص کالاست. در صورتی که صاحب کالا نتواند یا نخواهد این هزینه ها را بپردازد، کالا در گمرک باقی مانده و در نهایت متروکه می شود.
۲. وجود نقص یا مشکل در اسناد و مدارک گمرکی
برای ترخیص کالا از گمرک لازم است که مدارک و اسناد مورد نیاز به صورت کامل و صحیح ارائه شود. بروز هرگونه مشکل در مدارک مانند ارائه فاکتورهای نامعتبر، مغایرت در اطلاعات ثبت شده یا عدم ارائه مجوزهای لازم می تواند به تأخیر در پروسه ترخیص و حتی متروکه شدن آن منجر گردد.
۳. عدم مراجعه صاحب کالا در مهلت قانونی
در برخی موارد صاحب کالا به هر دلیلی اعم از مشکلات شخصی، مسائل مالی، یا بی توجهی برای ترخیص کالا در مهلت مقرر اقدام نمی کند. این مورد یکی از ساده ترین و در عین حال مهم ترین دلایل متروکه شدن کالا در گمرک بوده و بعد از گذشتن از موعد مقرر توسط گمرک ضبط شده و نسبت به فروش، مزایده یا از بین بردن آنها تصمیم گیری می شود.
۴. اختلافات تجاری و مشکلات ارزی
در برخی اوقات اختلافات بین خریدار و فروشنده یا محدودیت های ارزی و مشکلات انتقال پول می تواند فرآیند ترخیص را به تعویق بیندازد. این تأخیرها ممکن است تا جایی ادامه پیدا کند که از مدت زمان مشخص شده برای ترخیص عبور کند و کالا به عنوان کالای متروکه در نظر گرفته شود.
۵. ممنوعیت یا محدودیت های قانونی
بعضی از کالاها ممکن است پس از ورود به کشور به دلایل قانونی مانند تغییر مقررات، اعمال تحریم ها یا مسائل مرتبط با استانداردهای داخلی اجازه ترخیص نداشته باشند. در چنین شرایطی، کالا در گمرک باقی مانده و پس از مدتی متروکه اعلام می شود.
۶. عدم هماهنگی در حمل و نقل ترانزیت
یکی دیگر از علت های متروکه شدن کالا در گمرک بروز مشکلات مربوط به حمل و نقل، تأخیر در دریافت مجوزهای ترانزیتی یا عدم هماهنگی بین بخش های مختلف زنجیره تأمین است. وجود این مشکلات می تواند باعث باقی ماندن کالا در گمرک شده و سبب متروکه شدن آن گردد.
مدت زمان متروکه شدن کالا در گمرک چقدر است؟
مدت زمان متروکه شدن کالا در گمرک به طور کلی به نوع گمرک و شرایط ورود کالا بستگی دارد. در حالت معمول مهلت زمان لازم برای متروکه شدن کالاها در گمرک های مختلف به شرح زیر می باشد:
- گمرک های زمینی و دریایی: حداکثر ۴ ماه از تاریخ صدور قبض انبار
- گمرک های هوایی: حداکثر ۲ ماه از تاریخ صدور قبض انبار
ناگفته نماند که پس از متروکه شدن صاحب کالا می تواند برای دریافت مهلت اضافه درخواست دهد که مهلت این تمدید در گمرک های زمینی و دریایی تا حداکثر ۴ ماه و در گمرک‌های فرودگاهی تا حداکثر ۲ ماه امکان‌پذیر می باشد. در غیر این صورت کالا توسط گمرک ضبط شده و مشمول فرآیند مزایده، فروش، بازگشت به مبدأ یا سایر تصمیمات گمرکی خواهد شد.
آیا مدت زمان کالای متروکه قابل تمدید است؟
به طور کلی مدت زمان متروکه شدن کالا در گمرک قابل تمدید است اما تحت شرایط خاصی این مورد انجام می پذیرد.
بر اساس قوانین گمرکی ایران در گمرک های زمینی و دریایی، امکان تمدید تا چهار ماه دیگر وجود دارد. در گمرک های فرودگاهی نیز این مدت تا دو ماه دیگر قابل تمدید می باشد.
شرایط تمدید نیز بدین صورت است که وهله اول صاحب کالا باید پیش از پایان مهلت مقرر به گمرک درخواست تمدید را ارائه دهد.
همچنین صاحب بار در صورت وجود مشکلاتی مانند مشکل بانکی،ناقصی مدارک یا شرایط خاص باید اسناد و مدارک معتبری را دال بر تایید درخواست خود به سازمان گمرک ارائه نماید.
در نهایت نیز تمدید مدت زمان کالای متروکه شده تنها با موافقت مقام های گمرکی و ارائه مستندات معتبر قابل انجام بوده و نیاز است که این مورد به تایید نهایی این سازمان برسد.
سرنوشت کالای متروکه در گمرک چه خواهد شد؟
سرنوشت کالای متروکه در گمرک بسته به نوع کالا، مقررات قانونی و تصمیمات مقامات گمرکی متفاوت است. به طور کلی یکی از اقدامات زیر برای کالاهای متروکه انجام خواهد شد:
- انتقال به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی
- مزایده و فروش کالا
- امحای کالاهای غیرقابل فروش
- بازگرداندن کالا به کشور مبدأ
- امکان ترخیص کالا توسط صاحب کالا (در شرایط خاص)
انتقال به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی
پس از آنکه کالا به عنوان کالای متروکه شناخته شد گمرک آن را به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی تحویل می دهد تا این سازمان با استفاده از قوانین موجود نسبت به تعیین تکلیف کالا اقدام نماید.
مزایده و فروش کالا
در بسیاری از موارد، کالاهای متروکه از طریق مزایده عمومی به فروش می رسند.
در طی این فرآیند کالاهایی که از نظر قانونی قابل فروش هستند در سامانه مزایدات سازمان اموال تملیکی برای فروش گذاشته شده و درآمد حاصل از فروش برای پرداخت هزینه های مرتبط با گمرک و انبارداری استفاده می شود. در انتها و در صورت وجود، مابقی درآمد از فروش کالا به صاحب آن بازگردانده خواهد شد.
امحای کالاهای غیرقابل فروش
برخی از کالاها به دلایلی مانند عدم انطباق با استانداردهای بهداشتی، ممنوعیت قانونی یا آسیب های وارده غیرقابل فروش می شوند و در نتیجه گمرک و سازمان اموال تملیکی براساس مقررات زیست محیطی و قانونی، نسبت به امحای آنها اقدام می نماید.
بازگرداندن کالا به کشور مبدأ
در مواردی که صاحب کالا درخواست نماید و شرایط قانونی اجازه دهد، امکان بازگرداندن کالای متروکه به کشور مبدأ فراهم می شود. البته این مورد به شرطی انجام خواهد شد که هزینه های مربوط به انبارداری، گمرکی و حمل و نقل توسط صاحب کالا پرداخت گردد.
امکان ترخیص کالا توسط صاحب کالا
اگر صاحب کالا پیش از نهایی شدن فرآیند فروش یا امحای کالا به گمرک مراجعه کند و دلایل موجهی ارائه دهد ممکن است با پرداخت جریمه ها و هزینه های مربوطه از طریق اقدام ویژه کالا را ترخیص نماید.
انجام این کار به صلاحدید گمرک و سازمان اموال تملیکی بستگی دارد و از همین رو نمی توان به طور قطعی اجرای آن امکان پذیر دانست.
فروش کالای متروکه چگونه انجام می شود؟
پس از متروکه شدن کالا، گمرک آن را در اختیار سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی ارائه می دهد تا مراحل فروشش آغاز شود.
در ابتدا کالاها قیمت گذاری شده و در سامانه مزایدات سازمان اموال تملیکی برای فروش اطلاع رسانی می شوند.
افراد حقیقی و حقوقی می توانند در این مزایدات شرکت کنند و با ارائه پیشنهادات خود کالا را خریداری نمایند. پس از اتمام مزایده، فرد برنده باید هزینه تعیین شده را پرداخت کند تا کالا به وی تحویل داده شود.
درآمد حاصل از فروش کالای متروکه نیز ابتدا برای تسویه هزینه های گمرکی، انبارداری و سایر بدهی های مرتبط استفاده می شود. در صورتی که پس از کسر این هزینه ها مبلغی باقی بماند این مبلغ به صاحب اصلی کالا بازگردانده خواهد شد.
لازم به ذکر است که این فرآیند با شفافیت کامل و رعایت قوانین گمرکی انجام خواهد شد تا از تضییع حقوق افراد جلوگیری شود.
روش های جلوگیری از متروکه شدن کالا
اگر صاحب کالا پیش از نهایی شدن فرآیند فروش یا امحای کالا به گمرک مراجعه کند و دلایل موجهی ارائه دهد ممکن است با پرداخت جریمه ها و هزینه های مربوطه از طریق اقدام ویژه کالا را ترخیص نماید.
انجام این کار به صلاحدید گمرک و سازمان اموال تملیکی بستگی دارد و از همین رو نمی توان به طور قطعی اجرای آن امکان پذیر دانست.
متروکه شدن کالا در گمرک می تواند برای تاجران و بازرگانان خسارت های مالی و حقوقی به همراه داشته باشد و از همین یافتن راهکارهایی برای جلوگیری از وقوع آن بسیار مهم و حائز اهمیت است. در ادامه این روش ها را توضیح خواهیم داد.
آگاهی از قوانین و مقررات گمرکی
هر واردکننده باید با قوانین گمرکی کشور مقصد آشنایی کامل داشته باشد تا از متروکه شدن کالا جلوگیری شود.
از جمله این قوانین مهم عبارت است از مدت زمان مجاز برای ترخیص کالا، اسناد و مدارک مورد نیاز برای فرآیند ترخیص و آگاهی از مقررات ویژه برخی کالاها مانند داروها یا مواد شیمیایی و مواد حساس و خطرناک.
اقدام سریع برای ترخیص کالا
هرگونه تأخیر در ارائه اسناد یا پرداخت هزینه های گمرکی می تواند باعث متروکه شدن کالا در گمرک شود. برای جلوگیری از این وقوع این مشکل لازم است قبل از ورود کالا به گمرک تمامی مدارک لازم را آماده کرده و از مشاوران گمرکی یا ترخیص کاران حرفه ای در این زمینه کمک بگیرید.
لازم به ذکر است که شرکت حمل و نقل دریایی کارآمد سپندار پارس می تواند در زمینه ترخیص کالا از گمرک بهترین و باکیفیت ترین خدمات را به شما متقاضیان گرامی ارائه دهد و شما کافیست از طریق شماره های موجود در سایت با ما تماس بگیرید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
تمدید مهلت ترخیص کالا
نکته دیگر اینکه اگر بنا به هر دلیلی امکان ترخیص کالا در مهلت مقرر وجود نداشته باشد شما بنا به شرایطی می توانید درخواست تمدید داشته باشید.
برای کالاهای گمرک زمینی و دریایی این مهلت تا ۴ ماه دیگر و برای کالاهای گمرک فرودگاهی تا ۲ ماه قابل تمدید می باشد. این درخواست باید پیش از پایان مهلت اولیه ارائه شود و نیاز به تأییدیه گمرک دارد.
پیگیری وضعیت کالا در گمرک
عدم آگاهی از وضعیت کالا در گمرک نیز می تواند یکی دیگر از دلایل متروکه شدن کالا باشد. برای پیشگیری از این مشکل، می توانید از طریق سامانه گمرک جمهوری اسلامی ایران به آدرس اینترنتی https://epl.irica.ir/login?5 وضعیت کالا را استعلام بگیرید. علاوه بر این می توانید با نماینده گمرکی و شرکت حمل‌و نقل در ارتباط باشید و پیام ها و اخطارهای گمرک را به طور مستمر بررسی کنید.
انتخاب شرکت حمل و نقل معتبر
یکی دیگر از دلایل متروکه شدن کالا تاخیر در حمل و نقل یا ارسال نامنظم اسناد است.
بنابراین انتخاب یک شرکت حمل و نقل معتبر که منظم و دقیق بوده و سابقه مطمئنی داشته باشد اهمیت زیادی دارد. این کار موجب تحویل سریع تر کالا به گمرک و جلوگیری از مشکلات گمرکی می شود.
شرکت حمل و نقل دریایی کارآمد سپندار پارس در این زمینه همراه شماست تا بتوانید در سریع ترین زمان و به صورت کامل و دقیق فرآیند ترخیص کالا از گمرک را با موفقیت پشت سر بگذارید.
استفاده از خدمات ترخیص کاران حرفه ای
مورد دیگری که می تواند باعث جلوگیری از متروکه شدن کالا شود بهره مندی از خدمات شرکت های معتبر ترخیص کالا از گمرک است. این مجموعه ها با فرآیندهای گمرکی و قوانین مربوطه آشنا بوده و می توانند روند ترخیص را تسریع کنند. همچنین آنها می توانند مشکلات احتمالی را قبل از وقوع برطرف نموده و از متروکه شدن کالا جلوگیری نمایند.
جمع بندی
متروکه شدن کالا یکی از مسائل مهم در فرآیند واردات و ترخیص کالا از گمرک است که می تواند منجر به ضرر و زیان های مالی برای صاحبان کالا شود.
در یک جمع بندی در صورتی که کالا در مدت زمان مقرر ترخیص نشود، گمرک آن را به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی تحویل خواهد داد تا فرآیند تعیین تکلیف آن آغاز شود.
سرنوشت این کالاها بسته به نوع آن می تواند شامل فروش از طریق مزایده، امحا، بازگردانی به کشور میدأ و یا در موارد خاص، ترخیص توسط صاحب کالا با پرداخت جریمه باشد.
برای جلوگیری از متروکه شدن کالا توجه به مواردی از جمله آگاهی از قوانین گمرکی، پیگیری مستمر، پرداخت بموقع هزینه ها و استفاده از ترخیص کاران حرفه‌ای ضروری و حائز اهمیت می باشد.
در نهایت اینکه شما با مدیریت صحیح زمان ترخیص و انجام فرآیندهای قانونی به صورت دقیق می توانید از بروز مشکلات ناشی از متروکه شدن کالا جلوگیری کنید. شرکت کارآمد سپندار پارس با سال ها تجربه فعالیت حرفه ای در زمینه ترخیص کالا از گمرک در کنار شماست تا صفر تا صد این فرآیند را با حفظ امنیت کامل بارها و در سریع ترین زمان در اختیار شما قرار دهد.
کافیست از طریق شماره های ۲۲۹۱۳۵۲۶-۰۲۱ الی ۲۹ و ۰۹۳۰۲۶۲۵۷۷۶ می توانید با کارشناسان کارآمد سپندار پارس تماس گرفته و به صورت کاملا رایگان از مشاوره تخصصی ما بهره مند شوید.
